XXXII. KIERUJĄCY POJAZDEM A ALKOHOL

1. Progi karalnej nietrzeźwości

Przepisy zabraniają kierowania pojazdem osobie w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu. Przy czym polskie ustawodawstwo rozróżnia dwa progi karalnej nietrzeźwości:

stan po użyciu alkoholu, zachodzący gdy stężenie alkoholu we krwi wynosi od 0,2 do 0,5 ‰ (promila) albo w wydychanym powietrzu od 0,1 do 0,25 mg alkoholu w 1 dcm³,
stan nietrzeźwości, zachodzący gdy stężenie alkoholu we krwi przekracza 0,5 ‰ albo w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dcm³.

2. Wpływ alkoholu na sprawność kierowania pojazdem

W tabeli 7 podano objawy u kierującego pojazdem w zależności od stężenia alkoholu we krwi.

Tabela 7

Stężenie alkoholu we krwi w ‰	Objawy u kierującego pojazdem
Do 0,5	Lekkie oszołomienie, niezauważalne przez kierowcę; gwałtowniejsza reakcja na wydarzenia i pojawienie się brutalności w prowadzeniu pojazdu; nadmierny optymizm w ocenie sytuacji drogowej i wadliwe rozumowanie
Od 0,5 do 1,0	Pojawia się brak koordynacji ruchów i znacznie wydłuża się czas reakcji; następuje nieprawidłowe podejmowanie decyzji i wadliwa ocena sytuacji; pogarsza się ostrość widzenia i ocena odległości
Od 1,0 do 1,5	Stan zagrażający bezpieczeństwu jazdy; występuje brawura i nieliczenie się z innymi uczestnikami ruchu; występuje zaburzenia równowagi i lekceważenie utrzymywania należytego kierunku jazdy; pojawia się brutalność w kierowaniu pojazdem; chęć atakowania otoczenia i stwarzanie świadomego ryzyka; potencjalny sprawca wypadków (co potwierdza statystyka)
Od 1,5 do 2,0	Zatrucie postępuje; nieskładne prowadzenie pojazdu, jakby kierowca siedział pierwszy raz za kierownicą; brak uświadomienia prędkości pojazdu; poczucie ważności i lekceważenia innych uczestników ruchu dochodzi do szczytu; brak równowagi i zakłócenia w wysławianiu się; stan niezwykle niebezpieczny
Powyżej 2,0	Kierowca ma duże trudności w prowadzeniu pojazdu, gdyż nie umie wykonywać koniecznych czynności; popełnia już nie tylko błędy, ale i nie rozeznaje sytuacji; nie orientuje się w otoczeniu i wykonuje niewłaściwe ruchy, stan taki może być w pewnych przypadkach nawet mało niebezpieczny (!), gdyż kierowca po prostu nie potrafi uruchomić pojazdu

3. Zawartość czystego alkoholu w niektórych napojach alkoholowych

wirtualny alkomat

dzięki wirtualnemu alkomatowi można łatwo obliczyć prawdopodobne stężenie alkoholu we krwi - kliknij tu aby zobaczyć.

Czysty alkohol występuje w spirytusie, który zawiera 95 % alkoholu etylowego (C_OH).

Alkohol etylowy stanowi około:

5 % zawartości kufla piwa,

12 % zawartości lampki wina,

40 % zawartości kieliszka wódki.

Oznacza to, że gdy wypite zostanie małe piwo (250 g), lampka wina (100 g) czy mały kieliszek wódki (25 g), to za każdym razem organizm człowieka wchłonie tę samą ilość czystego alkoholu równą ok. 10 g alkoholu etylowego.

Na rys. 62 przedstawiono różne napoje alkoholowe zawierające po ok. 10 gramów czystego alkoholu.

Dokładnie tę ilość czystego alkoholu wypitym napoju określa się na podstawie poniższego wzoru:

A[g] =

gdzie: A[g] - ilość gram czystego alkoholu wypitego przez człowieka,

N[g] - ilość gram napoju alkoholowego wypitego przez człowieka,

N[%] – procentowa zawartość alkoholu etylowego w wypitym napoju.

4 Określenie stężenia alkoholu w organizmie

Stężenie alkoholu we krwi zależy od:

ilości i rodzaju wypitego alkoholu,
czasu konsumpcji,
innych czynników takich jak: waga, płeć, budowa ciała osoby pijącej.

W celu obliczenia stężenia alkoholu w organizmie człowieka może posłużyć się następującym wzorem:

A [% ] =

A[ ] - zawartość w promilach alkoholu we krwi,

A[g] - ilość gram czystego alkoholu wypitego przez człowieka,

W - współczynnik uwzględniający procentową zawartość płynów ustrojowych w organizmie człowieka:

W = 0,7 - dla mężczyzny,

W = 0,6 - dla kobiety,

m - masa (waga) człowieka w kg.

Przykładowo, mężczyzna o masie 70 kg po wypiciu tzw. „setki” (100 g wódki) wprowadził do organizmu 40 g czystego alkoholu i na podstawie powyższego wzoru można obliczyć stężenie alkoholu we krwi:

A[ ] == 0,81 ‰

(Patrz tabela 7, jak wpływa ta ilość alkoholu na sprawność kierowcy)

5. Szybkość spalania alkoholu przez organizm człowieka

Alkohol eliminowany z organizmu jest głównie przez spalanie w komórkach wątroby.

Szybkość spalania jest w zasadzie taka sama i wynosi około 0,1 na godzinę. Uwzględniając powyższy przykład można przyjąć, że ten mężczyzna będzie mógł kierować pojazdem po upływie co najmniej 8 godzin.

Przedstawione obliczenia należy traktować z pewną rezerwą, bowiem końcowy efekt spożycia napojów alkoholowych zależy nie tylko od stężenia alkoholu we krwi, ale i od innych czynników, które mogą znacznie potęgować jego działanie. Należy do nich m.in.:

zmęczenie - człowiek zmęczony staje się bardziej podatny na działanie alkoholu,
napięcie wewnętrzne i okoliczności stresowe - nawet niewielkie ilości alkoholu w tym przypadku mogą przekształcić niecierpliwość w agresywne zachowanie,
choroba i zażywanie lekarstw - mogą powodować zupełnie nieoczekiwane reakcje,
palenie papierosów i picie kawy - opóźniają procesy spalania alkoholu w wątrobie co przedłuża stan nietrzeźwości.